List Fundacji "ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom" do nauczycieli

Szanowni Państwo, Drodzy Nauczyciele!

Nowy rok szkolny to nowe wyzwania i nowe pomysły na edukację. Zapraszamy do rozważenia udziału Państwa Pla­cówki w Programie "Czytające Szkoły", w ramach kampanii społecznej "Cała Polska czyta dzieciom". Przystąpiło już do niego blisko 2000 szkół.

Na czym polega Program i jakie płyną z niego korzyści?

Wzorem szkół amerykańskich i japońskich, które wprowa­dziły do codziennych zajęć głośne czytanie przez nauczy­cieli, Program zakłada 20-minutowe czytanie - bez przepy­tywania, bez oceniania, po prostu dla przyjemności. Książki wybiera się wspólnie i nie powinny to być podręczniki. Czyta dorosły. Najlepiej, gdy czytanie odbywa się o stałej porze - na przykład na początku pierwszej lekcji, co sprawi, że dzieci będą chętniej przychodziły do szkoły. Można czas czytania podzielić: 10 minut głośnego czytania przez na­uczyciela na początku zajęć i 10 minut samodzielnego czy­tania na zakończenie dnia szkoły. W tym drugim systemie, mieszanym, czytają wszyscy, także nauczyciele, a nawet pracownicy szkolnej administracji. Nie zajmują się wówczas niczym innym - każdy wyjmuje przyniesione przez siebie książki lub czasopisma - i czyta. Czemu to służy? Przede wszystkim pokazaniu dzieciom, że czytanie nie jest tylko szkolnym obowiązkiem, ale oddają mu się z radością także dorośli. Modelowanie takich zachowań przez dorosłych jest niezbędne, by utrzymać w dzieciach zapał do czytania.

W jednej ze szkół średnich w Bostonie, znanej z bardzo niskiego poziomu nauczania, zatrudniono nowego dyrek­tora. Ten wprowadził dwie zmiany - dyscyplinę i codzienne czytanie w systemie mieszanym. Po trzech latach jego szkoła była najlepsza w mieście w sprawdzianach z czyta­nia, poprawiły się wyniki i zachowanie uczniów, powstała kolejka oczekujących na przyjęcie do niej.

Na zlecenie Fundacji "ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom" Ośrodek Ewaluacji przeprowadził badania efektów Pro­gramu "Czytające Szkoły" w szkołach, które realizowały go przez 2-3 lata. Badania finansowało Ministerstwo Kultury

i Dziedzictwa Narodowego. Wybrano "czytające" klasy III i VI szkół podstawowych oraz II gimnazjalne, a także klasy kon­trolne, które różniły się tylko tym, że uczniom nie czytano lub robiono to niesystematycznie.

W klasach, w których nauczyciele codziennie czytają, zaob­serwowano m. in.:

- wyższy poziom i swobodę wypowiedzi ustnych i pisemnych,

- wzrost zrozumienia tekstów i poleceń, poprawę koncentracji,

- zwiększenie umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego i krytycznego,

- wzrost ambicji i motywacji do działania,

- poprawę relacji między uczniami, spadek agresji, mniej aspołecznych zachowań:

- powstawanie więzi między czytającymi nauczycielami

i uczniami,

- większą otwartość na nowe sytuacje i nowe osoby,

- wzrost czytelnictwa, więcej wypożyczeń z bibliotek,

- wzrost zaangażowania rodziców w czytanie dzieciom

w domu.

Pełny Raport z badań można znaleźć na stronie www.cpcd.plw zakładce "Badania".

 

Badacze zarekomendowali wprowadzenie głośnego czytania we wszystkich placówkach edukacyjnych!

Dlaczego Program jest dziś szczególnie potrzebny?

Nauczenie czytania jest najważniejszym krokiem w każdym systemie nauczania szkolnego. Bez tej umiejętności dzieci nie będą mogły skutecznie i samodzielnie przyswajać wiedzy. Jednak nauka czytania, wbrew potocznej praktyce, nie po­lega na nauczeniu liter i głoskowaniu. Gdyby tak było, każdy

z nas mógłby wpisać sobie w CV, że czyta po włosku. Nauka czytania zaczyna się od nauki języka - a z tym jest dzisiaj źle. Rodzice mało z dziećmi rozmawiają i mało im czytają. Zanikły instytucje dziadków i podwórka, dzięki którym dzieci mogły ćwiczyć umiejętności językowe. Telewizja i komputer nie uczą języka. Szkoła zatem, jeśli chce uczyć czytania rozumia­nego jako odkodowanie sensu zapisanego przy pomocy liter, a nie jako fonetyzowanie liter - musi zacząć od nauczenia języka! Głośne czytanie znakomicie temu służy. Co więcej, buduje u dzieci skojarzenie czytania z przyjemnością. To bardzo ważne dla przyszłych postaw czytelniczych.

Niektórzy nauczyciele obawiają się, że przez codzienne czy­tanie nie zdążą zrealizować programu. Rzecz w tym, że aby siać ziarno, także ziarno wiedzy, trzeba przygotować grunt. Umysły dzieci, które słabo znają język i nie mają motywacji do nauki, są jak ubite klepisko. "Przerabianie programu"

z nimi jest zajęciem frustrującym dla obu stron i nieefek­tywnym. "Rozczytane dzieci" natomiast rozumieją, co się do nich mówi i mają motywację do zdobywania wiedzy. Warto też wziąć pod uwagę wyniki badań prof. Z. Kwiecińskiego, który wykazał, że około 20 minut każdej lekcji jest marno­wane m.in. na uciszanie uczniów i sprawy porządkowe. Rozczytane dzieci to dzieci skupione i lepiej współpracują­ce. Głośne czytanie nie wymaga dodatkowych pieniędzy ani szkoleń. Prosimy o rozważenie tych argumentów

- i zapraszamy do Programu!

W imieniu Fundacji życzę Państwu radości i satysfakcji z Państwa trudnej i odpowiedzialnej pracy,

Irena KOŹMIŃSKA