JAK DOSKONALIĆ SZYBKOŚĆ CZYTANIA ZE ZROZUMIENIEM

1. Czytaj codziennie,
2. Ogarniaj wzrokiem kilka wyrazów,
3. Czytaj „oczami” – nie wymawiaj słów, gdyż poruszające się struny głosowe „hamują wzrok”, nie pozwalają ogarniać kilku wyrazów jednocześnie, czytanie wzrokowe jest szybsze o 3-4 razy od czytania wargami,
4. Wzbogacaj swój słownik poprzez przyswajanie znaczenia nowych słów,
5. Czytaj w odpowiednich warunkach:
   • Odległość tekstu od oczu – około 30 cm,
   • Kąt nachylenia kartki do płaszczyzny – 45°,
   • Właściwe oświetlenie – lampa na suficie i na biurku,

 

 FUNKCJE CZYTANIA

 

1. Narzędzie zdobywania wiedzy – doskonałe choć nie jedyne,
2. Narzędzie powszechnej informacji – umiejętność czytania usprawnia komunikowanie się ludzi ze sobą,
3. Forma spędzania wolnego czasu, źródło rozrywki i wypoczynku,

 

TECHNIKI UMIEJĘTNEGO CZYTANIA

Czytanie pobieżne	Czytanie fragmentaryczne	Czytanie staranne	Studiowanie tekstu
Orientacja w treści: karta tytułowa, spis treści, wstęp, posłowie, przedmowa, tytuły rozdziałów.	Czytanie wybranych fragmentów w zorientowania się w treści książki, stopniu trudności tekstu.	Gruntowne czytanie tekstu w celu trwałego opanowania treści książki.	Czytanie wielokrotne tekstu w całości i czytanie szczegółowe, by zapamiętać tekst i móc ustosunkować się do tez autora.

 

---

 

Siedemnaście zalet książki            Siedemnaście zalet książki dla dzieci opracowała Szwedzka Akademia Literatury Dziecięcej. Nie ma w nich nic specjalnie odkrywczego, ale jak zuważył Juliusz Wasilewski - redaktor naczelny "Biblioteki w Szkole" - "przypominają o pewnych elementarnych sprawach, podstawowych prawdach związanych z funkcjami książki, literatury, czytelnictwa".          Warto je przeczytać.

Książka pomaga nam rozwijać język  i słownictwo.  Uczy nas wyrażać myśli i rozumieć  innych.    Książka rozwija myślenie.  Dostarcza nam pojęć myślowych  i nowych idei, rozszerza naszą  świadomość i nasz świat.    Książka pobudza fantazję,  uczy budować obrazy w wyobraźni.    Książka dostarcza nam wiedzy o innych  krajach i kulturach, o przyrodzie,  technice, historii, o tym wszystkim,  o czym chcielibyśmy dowiedzieć się  czegoś więcej.    Książka rozwija nasze uczucia i zdolność  do empatii.  Wyrabia w nas umiejętność wczucia się  w czyjąś sytuację.    Książka dodaje sił i zapału.  Dostarcza nam rozrywki i emocji. Może  rozśmieszyć lub zasmucić. Może  pocieszyć i wskazać nowe możliwości.    Książka może stawiać pytania,  które angażują i pobudzają  do dalszych przemyśleń.    Książka uczy nas etyki. Skłania  do namysłu nad tym, co słuszne,  a co nie, co dobre, a co złe.    Książka może wytłumaczyć  rzeczywistość i pomóc w zrozumieniu  zależności.    Książka może udowodnić, że często  pytanie ma więcej niż jedną odpowiedź,  że na problem da się spojrzeć  z różnych stron. Może podpowiedzieć  inne sposoby rozwiązywania  konfliktów niż przemoc.    Książka pomaga nam zrozumieć siebie.  Odkrycie, że są inni, którzy myślą jak  my, że mamy prawo do swoich odczuć  i reakcji, umacnia nasze poczucie  własnej wartości.    Książka pomaga nam zrozumieć innych.  Lektura książek pisarzy z innej epoki,  innego świata, i odkrywanie, że ich  myśli i odczucia nie różnią się od naszych,  buduje tolerancję dla innych kultur  i zapobiega uprzedzeniom.    Książka jest naszym towarzyszem  w samotności. Łatwo wziąć ją ze sobą  i czytać gdziekolwiek. Z biblioteki  można ja wypożyczyć za darmo  i nie trzeba podłączać jej do prądu.    Książka jest częścią naszego dziedzictwa  kulturowego. Dzięki niej mamy wspólne  doświadczenia i punkty odniesienia.    Dobra książka dla dzieci, którą można  czytać na głos, przynosi radość dzieciom  i dorosłym. Buduje pomost  między pokoleniami.    Książka dla dzieci to pierwsze spotkanie  z literaturą - nieograniczonym światem,  z którego czerpiemy przez całe życie.  To bardzo ważne spotkanie, gdyż,  jeśli nie zostanie zmarnowane, pokaże,  ile może dać dobra literatura.    Literatura dziecięca wzbogaca kulturę  kraju. Daje prcę wielu ludziom:  pisarzom, ilustratorom, wydawcom,  redaktorom, drukarzom, recenzentom,  księgarzom, bibliotekarzom...  Literaturę dziecięcą można rówież  eksportować przynosząc krajowi dochód  i uznanie za granicą.

 

---

 

List Fundacji "ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom" - do rodziców.

 

Drodzy Rodzice

Każdy z nas pragnie dla swego dziecka dobrego dzieciństwa i szczęśliwej przy­szłości. Ale czy wiemy, jak to osiągnąć? Jak sprawić, by dziecko wyrosło na czło­wieka zdrowego emocjonalnie, samodzielnego i mądrego, otwartego na ludzi, dobrze radzącego sobie we współczesnym świecie, umiejącego wykorzystywać swoje predyspozycje i uzdolnienia? Wiele zależy od nas, rodziców.

Dzieciom przede wszystkim potrzebna jest nasza ciepła, cierpliwa obecność i przewodnictwo - rozmowy, współczucie i wsparcie, kształtowanie dobrych nawyków, ostrzeżenia, ćwiczenia w mówieniu i myśleniu, a także nasz własny przykład. To daje im wiarę w swoje siły, a także poczucie oparcia w rodzinie.

Rodzice, którym zależy na dobrym wychowaniu dziecka, wiedzą, że nie da się tego zrobić, nie poświęcając mu osobiście czasu, nie tłumacząc, nie czytając. Dziecko bowiem uczy się życia, obserwując swych najbliższych w milionach codziennych sytuacji i wspólnych zajęć. To ich styl życia, ich język i ich wartości przejmuje.

Wychowanie nie może polegać jedynie na reagowaniu na dziecięce błędy i karach za złe zachowanie. Przecież dziecko samo z siebie zwykle nie wie

- bo i skąd miałoby wiedzieć? - co jest dobre, a co jest złe, dopóki mu tego spo­kojnie i wielokrotnie nie wytłumaczymy.

Dlatego starajmy się spędzać z dzieckiem jak najwięcej czasu. Im więcej go dla dziecka wygospodarujemy, tym lepiej. Będzie mu łatwiej odnaleźć się i mądrze poruszać we współczesnym świecie pełnym hałaśliwych atrakcji, fałszywych wartości i prawdziwych zagrożeń: od palenia papierosów i picia alkoholu, po wczesny seks, narkotyki i działania aspołeczne.

 

Dzieciństwo nie polega na kolekcjonowaniu gadżetów, lecz dobrych chwil z rodziną, dobrych wzorców i wartości, takich jak miłość, szacunek, poczucie bezpieczeństwa, radość.

 

 

Można wiele zrobić, codziennie czytając dziecku. Od urodzenia, gdyż zanim za­cznie ono mówić i czytać, powinno się dobrze osłuchać zjęzykiem i zbudować jak największy zasób słów, które rozumie. Ważne jest czytanie chłopcom, gdyż ich umiejętności językowe rozwijają się wolniej. Czytanie dziecku rozbudza jego wyobraźnię, dostarcza mu emocji i radości, poszerza wiedzę o świecie, przynosi dobre wzorce zachowań. Dzięki głośnemu czytaniu nauka w szkole będzie dla niego łatwiejsza i przyjemniejsza. Nie porzucajmy czytania, gdy dziecko potrafi już czytać samo. Rytuał głośnego czytania może trwać nawet wtedy, gdy jest już ono w gimnazjum. Codzienne czytanie to wspólnie spędzony czas, stałe wzmacnianie więzi i wzajemnego zaufania, a także doskonalenie najważniej­szej społecznej kompetencji - sprawnego posługiwania się językiem. Język to klucz do dobrej komunikacji z ludźmi i do samodzielnego zdobywania wiedzy. Czytanie jest jak witamina i szczepionka. Dzieci, którym czytamy, są mądrzejsze, znacznie bardziej odporne na toksyny współczesnej kultury i znacznie lepiej poradzą sobie w życiu.

 

 

Dlatego czytajmy dzieciom 20 minut dziennie. Codziennie!

Irena KOŹMIŃSKA

---

List Fundacji "ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom" do nauczycieli

Szanowni Państwo, Drodzy Nauczyciele!

Nowy rok szkolny to nowe wyzwania i nowe pomysły na edukację. Zapraszamy do rozważenia udziału Państwa Pla­cówki w Programie "Czytające Szkoły", w ramach kampanii społecznej "Cała Polska czyta dzieciom". Przystąpiło już do niego blisko 2000 szkół.

Na czym polega Program i jakie płyną z niego korzyści?

Wzorem szkół amerykańskich i japońskich, które wprowa­dziły do codziennych zajęć głośne czytanie przez nauczy­cieli, Program zakłada 20-minutowe czytanie - bez przepy­tywania, bez oceniania, po prostu dla przyjemności. Książki wybiera się wspólnie i nie powinny to być podręczniki. Czyta dorosły. Najlepiej, gdy czytanie odbywa się o stałej porze - na przykład na początku pierwszej lekcji, co sprawi, że dzieci będą chętniej przychodziły do szkoły. Można czas czytania podzielić: 10 minut głośnego czytania przez na­uczyciela na początku zajęć i 10 minut samodzielnego czy­tania na zakończenie dnia szkoły. W tym drugim systemie, mieszanym, czytają wszyscy, także nauczyciele, a nawet pracownicy szkolnej administracji. Nie zajmują się wówczas niczym innym - każdy wyjmuje przyniesione przez siebie książki lub czasopisma - i czyta. Czemu to służy? Przede wszystkim pokazaniu dzieciom, że czytanie nie jest tylko szkolnym obowiązkiem, ale oddają mu się z radością także dorośli. Modelowanie takich zachowań przez dorosłych jest niezbędne, by utrzymać w dzieciach zapał do czytania.

W jednej ze szkół średnich w Bostonie, znanej z bardzo niskiego poziomu nauczania, zatrudniono nowego dyrek­tora. Ten wprowadził dwie zmiany - dyscyplinę i codzienne czytanie w systemie mieszanym. Po trzech latach jego szkoła była najlepsza w mieście w sprawdzianach z czyta­nia, poprawiły się wyniki i zachowanie uczniów, powstała kolejka oczekujących na przyjęcie do niej.

Na zlecenie Fundacji "ABCXXI - Cała Polska czyta dzieciom" Ośrodek Ewaluacji przeprowadził badania efektów Pro­gramu "Czytające Szkoły" w szkołach, które realizowały go przez 2-3 lata. Badania finansowało Ministerstwo Kultury

i Dziedzictwa Narodowego. Wybrano "czytające" klasy III i VI szkół podstawowych oraz II gimnazjalne, a także klasy kon­trolne, które różniły się tylko tym, że uczniom nie czytano lub robiono to niesystematycznie.

W klasach, w których nauczyciele codziennie czytają, zaob­serwowano m. in.:

- wyższy poziom i swobodę wypowiedzi ustnych i pisemnych,

- wzrost zrozumienia tekstów i poleceń, poprawę koncentracji,

- zwiększenie umiejętności myślenia przyczynowo-skutkowego i krytycznego,

- wzrost ambicji i motywacji do działania,

- poprawę relacji między uczniami, spadek agresji, mniej aspołecznych zachowań:

- powstawanie więzi między czytającymi nauczycielami

i uczniami,

- większą otwartość na nowe sytuacje i nowe osoby,

- wzrost czytelnictwa, więcej wypożyczeń z bibliotek,

- wzrost zaangażowania rodziców w czytanie dzieciom

w domu.

Pełny Raport z badań można znaleźć na stronie www.cpcd.plw zakładce "Badania".

 

Badacze zarekomendowali wprowadzenie głośnego czytania we wszystkich placówkach edukacyjnych!

Dlaczego Program jest dziś szczególnie potrzebny?

Nauczenie czytania jest najważniejszym krokiem w każdym systemie nauczania szkolnego. Bez tej umiejętności dzieci nie będą mogły skutecznie i samodzielnie przyswajać wiedzy. Jednak nauka czytania, wbrew potocznej praktyce, nie po­lega na nauczeniu liter i głoskowaniu. Gdyby tak było, każdy

z nas mógłby wpisać sobie w CV, że czyta po włosku. Nauka czytania zaczyna się od nauki języka - a z tym jest dzisiaj źle. Rodzice mało z dziećmi rozmawiają i mało im czytają. Zanikły instytucje dziadków i podwórka, dzięki którym dzieci mogły ćwiczyć umiejętności językowe. Telewizja i komputer nie uczą języka. Szkoła zatem, jeśli chce uczyć czytania rozumia­nego jako odkodowanie sensu zapisanego przy pomocy liter, a nie jako fonetyzowanie liter - musi zacząć od nauczenia języka! Głośne czytanie znakomicie temu służy. Co więcej, buduje u dzieci skojarzenie czytania z przyjemnością. To bardzo ważne dla przyszłych postaw czytelniczych.

Niektórzy nauczyciele obawiają się, że przez codzienne czy­tanie nie zdążą zrealizować programu. Rzecz w tym, że aby siać ziarno, także ziarno wiedzy, trzeba przygotować grunt. Umysły dzieci, które słabo znają język i nie mają motywacji do nauki, są jak ubite klepisko. "Przerabianie programu"

z nimi jest zajęciem frustrującym dla obu stron i nieefek­tywnym. "Rozczytane dzieci" natomiast rozumieją, co się do nich mówi i mają motywację do zdobywania wiedzy. Warto też wziąć pod uwagę wyniki badań prof. Z. Kwiecińskiego, który wykazał, że około 20 minut każdej lekcji jest marno­wane m.in. na uciszanie uczniów i sprawy porządkowe. Rozczytane dzieci to dzieci skupione i lepiej współpracują­ce. Głośne czytanie nie wymaga dodatkowych pieniędzy ani szkoleń. Prosimy o rozważenie tych argumentów

- i zapraszamy do Programu!

W imieniu Fundacji życzę Państwu radości i satysfakcji z Państwa trudnej i odpowiedzialnej pracy,

Irena KOŹMIŃSKA